Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views :
img

De gewijde bruiloft

/
/
/
866 Views

Unio Mystica, de mystieke eenwording, met seks en bewustzijn

De sacrale bruiloft, meestal aangeduid met de klassieke term hieros gamos, is een verschijnsel dat duizenden jaren oud is. Ze kent een lange geschiedenis en de symboliek ervan is nog steeds hoogst actueel. Twee elementen zijn met het begrip hieros gamos sterk verbonden: seksualiteit (of juist de uitsluiting daarvan) en vereniging (coniunctio), eenwording (unio mystica, mystieke heelwording).

Door Jacob Slavenburg

In de klassieke oudheid beleefde men de hieros gamos als de heilige verbinding tussen hemel en aarde, het ultieme kosmische evenwicht: de God van de hemel verbindt zich met de Godin van de aarde. Dat symbool van verbinding en heelheid wordt allengs meer tot uitdrukking gebracht in een vereniging van diverse goden en godinnen en van een mystieke bruiloft tussen godheid en de godstrevende mens. Maar ook mensen onderling kennen een hieros gamos, een heilig huwelijk, een volledig samengaan van het mannelijke en vrouwelijke, uiterlijk en innerlijk, in zichzelf. Het is de verlossing uit het dualisme en de afgescheidenheid, en het opgaan in een nieuwe kosmos. Een ‘hemelse’ ervaring.
Dit heilig huwelijk werd vroeger vaak verbeeld door de coïtus; soms louter symbolisch, maar aanvankelijk – zeker in het Midden-Oosten – ook fysiek. Christelijke kerkvaders polemiseerden tegen dat gebruik en noemden deze mysterietradities dierlijk. In die mysteriën speelde ook het ‘offer’ aan de god/godin van de vruchtbaarheid een belangrijke rol. Door de vruchtbaarheid van de goden ontstonden kosmos, aarde en mens. De mens mocht dat scheppingsproces voortzetten. “Weest vruchtbaar en vermenigvuldigt u” luidt een van de oudste joodse geboden. Die vruchtbaarheid werd onder meer gecelebreerd in massale orgiën. Historici beschrijven rituelen in Perzië ter ere van de godin Anaitis (Anais). Een aan de godin gewijde hetaere cohabiteert op een heuveltop (of ziggoerat) in het openbaar met een uitverkoren slaaf, de symbolische koning van het rituele feest, Zoganes. Dat was het sein voor de menigte om zich vijf dagen en nachten over te geven aan geslachtelijk verkeer met welke man of vrouw ook, waarbij in die periode alle banden van huwelijk, vriendschap en familie werden genegeerd. Het was een collectief afsmeken van vruchtbaarheid. Overigens werd Zoganes aan het einde van het feest verbrand. Zijn werk zat er op.

Maagdelijkheid
Maar er is ook een andere kant: de godheid dienen juist door het afzweren van seks. Binnen het christendom heeft dat zich vanaf de tweede eeuw tot een ideaal ontwikkeld. Maar de wortels daarvan liggen verder terug in de oudheid. De priesters in de cultus van de Grote Moeder, de Magna Mater, hadden zich ter ere van hun godin gecastreerd. Maar tijdens heilige feesten castreerden ook andere mannelijke volgelingen zichzelf in een soort heilige extase.
De aanvankelijke vervlechting van erotiek en spiritualiteit verandert in een loskoppeling van deze twee elementen. Dit door juist afstand te nemen van het erotische karakter en de vereniging met de godheid gestalte te geven door kuisheid in plaats van seks.
Binnen het christendom wordt dan de maagd Maria steeds meer opgewaardeerd tot de status van godin. Jezus was intussen in de theologie van de derde eeuw God geworden. Alle gelegenheid voor een christelijke hieros gamos tussen bruid en kerk; maar wel een kuise. Een heilig huwelijk werd in het christendom steeds meer een huwelijk zonder seks. Weliswaar was seks noodzakelijk voor het voortbrengen van nageslacht, maar daar mocht geen enkel plezier aan beleefd worden. Augustinus, die op liefdesgebied een roerige jeugd had, schrijft op latere leeftijd dat ‘niets de mannelijke geest zo van zijn hoogten naar beneden haalt als het liefkozen van een vrouw’. Hij zou dan ook het liefste zien dat ‘het nageslacht met de hand ingezaaid zou kunnen worden’.

Bruidsvertrek
De gnostici kenden zowel het een als het ander: maagdelijkheid en seks. Het ging hen om de diepere kern. Zij beleden dat de stoffelijke mens de printplaat in zich draagt van de geestelijke gestalten Anthropos (Mens) en Sophia (Vrouwe Wijsheid) verbonden in een ‘oer’ hieros gamos. De gnostici zagen dit als de schepping van de mens naar Gods beeld. Als de mens zijn oorspronkelijke staat van Zijn wil leren (her)kennen, dan zal hij de schijnbare tegenstellingen in het aardse leven dienen te verbinden. Dat is de hieros gamos.
Dat heilig huwelijk vindt plaats in een symbolisch bruidsvertrek. Daar verenigen zich bruid en bruidegom en hervinden er hun oorspronkelijke eenheid. In soms vrij plastische beschrijvingen wordt de uitweg vanuit het louter stoffelijk bewustzijn naar het bruidsvertrek weergegeven. De menselijke ziel komt weliswaar uit het bruidsvertrek, maar is zijn ware afkomst vergeten en doolt nu onwetend op deze aarde rond. In de Verhandeling over de Ziel uit de Nag Hammadi-geschriften wordt de op aarde dolende ziel een ‘weduwe’ genoemd die zich prostitueert in de stof. Het leven in de vorm, het lichaam, de materie, is aanvankelijk vol smart en lijden. Door dat lijden, door de pijn, opent het bewustzijn zich in die mate dat de ziel zich weer iets kan herinneren van haar afkomst, haar ouderlijk huis. “There is a crack in everything, that’s how the light goes in”, zingt Leonard Cohen. Dat heimwee brengt mee dat ze berouw krijgt over `haar vroegere weduwschap’ waarin ze zich nog uitsluitend liet leiden door haar emotionele begeerten.
Op dat punt aangekomen vindt er een omkering plaats. In plaats van naar buiten richt de ziel zich naar binnen. Als ze dan de Vader aanroept, wordt ze gehoord en verhoord. De spirituele bruiloft is aanstaande. Het bruidsvertrek is in de gnostiek een toestand die verworven kan worden door de mens die als het ware met zichzelf huwt.

Hermes en alchemie
De opvattingen van de christelijke gnostici werden verketterd. Hun geschriften zijn pas weer in 1945 bij Nag Hammadi opgegraven. Maar de Hermetische gnosis heeft de tand des tijds doorstaan. Hermes Trismegistus laaft zich aan de goddelijk-geestelijke bron. In zijn geestelijk schouwen ziet hij dat uit die Bron zowel het zuivere Licht als ook duisternis vloeit. Uit de duisternis ontstaat de materie, de natuur, physis. Anthropos, de zoon van het oer-Licht, herkent in haar ook de reflectie van datzelfde oer-Licht. En ze worden verliefd op elkaar, de goddelijke mens en de natuur. Ze minnen elkaar in een innige omstrengeling. Misschien wel de schoonste hieros gamos uit de wereldliteratuur! De hemel en de aarde gaan samen, God en mens gaan een heilige verbinding aan.
Hermes wordt gezien als de grondlegger van de alchemie. In de alchemistische literatuur en emblemenboeken vinden we veel afbeeldingen van de coniunctio (samensmelting) in de vorm van de coïtus. Een van de beroemdste afbeeldingen is die uit het Rosarium Philosophorum uit 1550 waarin de gekroonde koning in het mercuriale vruchtwater de liefde bedrijft met de eveneens gekroonde koningin. Ze worden begeleid door zon (mannelijk principe) en maan (vrouwelijk principe).
De alchemische bruiloft is een hieros gamos in de geest, uitgebeeld in de gestolde materie. Zo boven, zo beneden. Jan Wolkers schreef eens dat wat in het vlees is begonnen, in de geest wordt voortgezet. Carl Gustav Jung ziet dat de pogingen van de alchemist om de tegengestelden te verenigen hun hoogtepunt vinden in het ‘chemische huwelijk’, de laatste fase van vereniging, waarin het ‘grote werk’ zijn voltooiing vindt. Het hemelse archetype van de goddelijke bruiloft, zoals het ook in de gnostiek en mystiek wordt gebruikt, daalt af in de materie om, volvoerd, wederom op te stijgen tot de hemel. Dan is de cirkel weer rond.
Wij hebben in onze tijd de vrije keuze of en hoe we de hieros gamos, de heilige bruiloft, willen beleven. De traditie leert ons dat een voorwaarde voor een volledig opgaan in elkaar allereerst een mystieke vereniging in ons zelf is. Dan zal de heilige bruiloft tot schitterende vruchtgevolgen leiden…

In het nieuwste boek “Bronnen van de westerse esoterie” van John van Schaik en Jacob Slavenburg dat op 25 mei in De Flint in Amersfoort ten doop wordt gehouden, komt een uitgebreid hoofdstuk voor over de Hieros Gamos. Het komt ook aan de orde op een cursus van John en Jacob en op de avondcursus van Jacob Slavenburg “Een geschiedenis van gnosis, esoterie, spiritualiteit en wijsheid”. Zie www.jacobslavenburg.nl.



Plaats een reactie

    Artikel delen
  • Facebook
  • Twitter
  • Google+
  • Linkedin
  • Pinterest