Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views : Ad Clicks : Ad Views :
img

De schaamte van de fallus

/
/
/
656 Views

Toen Carl Jung een jaar of drie was, kreeg hij een belangrijke archetypische droom. In een onderaardse grot achter een roodbruin gordijn zat een groot wezen op een troon. Het bestond uit een zuil van vlees, had twee grote ballen, en een oog op de top. Het was het mythische oerbeeld van de fallus. ‘Dat is de grote verslinder,’ zei zijn moeder in de droom.

Door Ton van der Kroon

De fallus is een controversieel en beladen beeld. Het is een symbool van mannelijkheid, van viriliteit en vruchtbaarheid, maar tevens roept het gevoelens van angst, schaamte, geweld en onderdrukking op. Wat is deze mysterieuze kracht die aan de ene kant wordt geassocieerd met het meest dierlijke van de man, en anderzijds met het meest goddelijke. En hoe verhouden we ons als man tot dit magische, seksuele deel van ons lichaam, dat zowel de grootste kracht symboliseert als de grootste kwetsbaarheid.
Mijn hele leven ben ik, net als Jung, gefascineerd door de fallus en wat het betekent, zowel voor mijzelf als in onze samenleving. Een van mijn eigen vroegste beelden rondom fallische energie is het beeld van mijn vader die in bad ligt en met zijn handen zijn geslacht bedekt. Bij ons thuis was naaktheid en seksualiteit omgeven met schaamte en schuld. Vanuit de katholieke kerk hadden we een beeld meegekregen dat seksualiteit zondig was.
Een tweede beeld dat me altijd is bijgebleven speelt zich af op vakantie, aan de Rivièra. Ik moet een jaar of zeven zijn geweest, en terwijl we aan het zwemmen waren had een groepje kinderen mijn zwembroek uitgetrokken. Ik kon niet anders dan in het water blijven, beschaamd als ik was om naakt uit het water te komen. Gelukkig kwam de vader van een meisje waar ik verliefd op was naar me toe zwemmen, waarbij ik in de veronderstelling verkeerde dat-ie me zou helpen. Wat-ie echter deed was voor mij een pijnlijk toppunt van beschaming: hij tilde me uit het water omhoog, zodat iedereen mijn naaktheid kon zien.

Schaamte

Vele jaren later, ik woonde in Amsterdam, woonde ik een voorstelling van Geert Kimpen bij. Hij had een theatervoorstelling gemaakt op basis van mijn boek ‘De terugkeer van de koning, het boek voor mannen’. Het sterkste beeld wat ik me herinner is het beeld van de wildeman die met een grote fallus uit een gat uit de grond het podium opkwam en achterna werd gezeten door een circusdirecteur met een zweep. In de wildeman die achtervolgd werd zag ik dezelfde beschaamdheid rondom de fallus.
Onlangs kwam dat gevoel van schaamte sterk terug. Ik had een boek geschreven met de titel ‘Heilige relaties, heilige seksualiteit,’ en als inspiratie voor de cover kreeg ik twee beelden: op de voorkant een schilderij van de vulva, en op de achterkant een schilderij van een fallus. Ik had nog twee schilderijen op zolder staan die ik zo’n tien jaar geleden geschilderd had, ik maakte er foto’s van en stuurde ze naar de ontwerper. Maar toen ik het resultaat zag kreeg ik het Spaans benauwd. Dit is too much, te confronterend, te ongemakkelijk. Maar hoe ik er ook op mediteerde, tarotkaarten legde, me afstemde: het beeld bleef het beeld. Nachtmerries had ik ervan. Vijf dagen buikpijn. Dit kán echt niet. Wat gaan mensen hier van zeggen? Moet dit nu zo frontaal, in your face? Wat is hier heilig aan? Een andere stem in mijn hoofd gaf repliek: waarom is het zo confronterend? Wat raakt je zo in de beelden? Kun je er in plaats van weg te lopen naartoe gaan, ze binnen laten komen, doorheen ademen… Wat zeggen ze?
In India noemen ze het mannelijke geslacht eerbiedig lingam, en het vrouwelijke geslachtsorgaan yoni. Ze hebben zelfs altaarbeeldjes van de yoni lingam, die de vereniging van het oermannelijke en oervrouwelijke symboliseert, die duidelijk een seksuele maar eveneens goddelijke betekenis hebben. De lingam is het scheppende beginsel, de shiva lingam, zoals de yoni het vrouwelijke scheppende beginsel is. Met deze twee scheppende krachten worden we ‘de goden gelijk’: We kunnen er leven mee creëren. En dat is waarschijnlijk een van de meest goddelijke talenten die we hebben.

Heiligheid

Maar waarom is het dan zo besmet, besmuikt, beschaamd? Niet dat alles open en bloot hoeft te zijn maar blijkbaar zijn we ons gaan schamen voor datgene wat een van de meest heilige, goddelijke aspecten van ons lichaam en ons menszijn is. We zijn ons sinds de zondeval gaan schamen voor onze geslachtsdelen. En dat is door de kerk en religie alleen maar toegenomen. De fallus en de vulva zijn beelden die het meest taboe zijn in onze samenleving, laat staan binnen religies als de islam. Daar was ik in sommige landen nu al gestenigd, vrees ik.
De combinatie heiligheid en seksualiteit gaat niet lekker samen. We hebben seks – en de afbeeldingen ervan – grotendeels  gepornografiseerd en daarmee ontheiligd. We kijken er stiekem naar op internet. En dan wordt vaak direct de bestialiteit ervan duidelijk. Het heeft mij altijd verbaasd dat er nooit prachtige erotische seksfilms zijn gemaakt waarbij geiligheid en heiligheid elkaar niet uitsluiten. Het lijkt bijna onmogelijk.
Een bevriende kunstenaar vroeg me ooit: denk je dat Jezus een erectie heeft gehad? Ik moest er even over nadenken. Natuurlijk, logisch, maar waarom was dat beeld zo confronterend? God of Jezus stel je je niet voor met een erectie, maar hoe zit het dan met het feit dat we in het evenbeeld van God geschapen zijn: als man en vrouw, zoals in Genesis staat?  Hier zit een bewustzijnsknoop van jewelste, en ik probeer er al mijn hele leven een antwoord op te vinden. Maar denkend of filosoferend kom je hier niet uit. Want het gaat namelijk niet om het hoofd of de kruin, maar om het kruis. Dat zit lager. Je moet dus afdalen in jezelf om het antwoord te vinden. Kan ik zelf de verbinding leggen tussen geiligheid en heiligheid? Tussen mijn geslacht en mijn ziel?

Raketten

Als de fallus er niet mag zijn, dan ontstaan er allerlei substituten voor: pistolen en raketten (wie schiet het snelste en verste?), kerktorens, minaretten en wolkenkrabbers (wie bouwt de hoogste?), systemen van macht en geld (wie is het rijkste of heeft de hoogste bonus?). Het zijn allemaal manieren om ons gebrek aan fallische kracht, of onze onbewuste obsessie ermee, te verbloemen.
‘De fallus die we aantreffen in de pornografie is niet de werkelijke fallus’, zo stelt Thomas Moore in zijn boek De ziel van seks. Hier gaat het eerder om een armzalige poging de fallische dimensie aan de penis terug te geven. Onze pornografische penissen zijn symptomatisch voor onze behoefte aan fallus. De fallus is in wezen die kracht die door ons, mannen en vrouwen, heen stroomt, en in deze bron van vitaliteit kunnen we de creativiteit en de kracht vinden die we nodig hebben om verder te gaan, te overleven en te groeien.
Blijkbaar wordt het tijd dat we de fallus opnieuw gaan eren, en ontdoen van zijn vloek van schaamte en schuld. Door de fallus in het licht van ons bewustzijn te brengen ontdoen we hem van de smet die er eeuwenlang op is gelegd.

Ton van der Kroon is auteur van diverse boeken. Meer: www.tonvanderkroon.nl.

Zondeval

Schaamte voor naaktheid is volgens het oude boek Genesis dat de joodse Mozes naliet veroorzaakt kort nadat de mens uit het paradijs werd verjaagd. In dit bijbelse verhaal dat aan de basis ligt van drie wereldgodsdiensten die elkaar als broeders al eeuwen fel bestrijden, jodendom, christendom en islam, zien de oermensen Adam en Eva elkaars naaktheid pas nadat ze gegeten hadden van de boom van kennis van goed en kwaad. Daarvoor waren ze naïeve en volgzame schepselen van het Hogere, maar toen ze besloten naar de slang te luisteren die hun de belofte deed ‘te worden als God’, kwam het onderscheidingsvermogen, inderdaad als God, maar ook gelijk de verbanning uit de harmonieuze paradijselijke situatie én het zien van elkaars naaktheid. Ze gingen zich vanaf dat moment bedekken, lees: kleden. Op veel oude schilderijen is dat moment subtiel maar afdoende vastgelegd, zoals op dit laatmiddeleeuwse werk van Lucas Cranach de Oude uit 1528. Het is dit verhaal dat de basis vormt voor wat we nu nog steeds ‘schaamstreek’ noemen.(Ewald Wagenaar)



Plaats een reactie

    Artikel delen
  • Facebook
  • Twitter
  • Google+
  • Linkedin
  • Pinterest